Artan Vakalar ve Önemli Bir Sağlık Sorunu
Halk arasında “amansız hastalık” ya da “kötü hastalık” olarak adlandırılan kanser, tedavisinde her geçen gün ilerleme kaydedilse de hala hayati tehlike yaratan ciddi bir hastalık. Üstelik görülme oranı da yıldan yıla artıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) açıklamasına göre, dünya genelinde 2050 yılına kadar 35 milyondan fazla yeni kanser vakasının ortaya çıkacağı öngörülüyor. 2020 verilerine kıyasla bu oranın yüzde 77 artış göstereceği tahmin ediliyor. Kanser hem dünyada hem de Türkiye’de ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer alıyor. Öyle ki dünyada her 6 ölümden birinin, Türkiye’de ise her 5 ölümden birinin sebebi kanser.
Kanser Nasıl Gelişir?
Kanser, vücudumuzdaki hücrelerin anormalleşmesiyle gelişir. Hücrelerin normal gelişim süreci doğdukları gibi çoğalıp yaşlanmaları ve programlanmış bir ölüm ile yerlerini başka hücrelere bırakmalarıdır. Ancak herhangi bir sakatlık sonucunda hücreler anormal bir şekilde ölümsüzlük kazanır ve kontrolsüz bir şekilde çoğalarak yayılır. Bu durum vücudun kaynaklarını tüketir ve kanser bir çeşit parazite dönüşür.
Türkiye’deki Kanser Vakaları
Türkiye’de kanser görülme oranı her yıl biraz daha artış gösteriyor. 2020 yılında yaklaşık 200 bin yeni kanser vakası bildirildi. Ülkemizde en sık görülen kanser çeşitlerine bakıldığında erkeklerde akciğer, kolon, mesane ve mide kanserinin ön planda olduğunu, kadınlarda ise sırasıyla meme, tiroit, kolon, rahim ve akciğer kanserinin görüldüğünü belirtiyor.
Erken Teşhisin Önemi
Kanser genellikle erken evrede belirti vermez ve semptomlar ortaya çıktığında genellikle ilerlemiş veya başka organlara yayılmış durumdadır. Erken teşhisin önemi büyüktür çünkü kanser ne kadar erken evrede yakalanırsa tedavi o kadar başarılı olur. Erken teşhis gerçekleştirilen kanser vakalarında tam şifa sağlanabilir.
Ücretsiz Kanser Taraması
Kanseri erken evrede yakalamak için düzenli kanser taraması yapmak önemlidir. Türkiye’de 2008’den beri “Ulusal Kanser Kontrol Programı” uygulanmaktadır. Kanser taramaları Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) ve mobil kanser tarama araçlarıyla ücretsiz olarak yapılmaktadır. Mamografi, kolonoskopi, pap smear testi, prostat kanseri ve akciğer kanseri taramaları gibi çeşitli testler düzenli olarak yapılmalıdır.
Kanserden Korunma Yolları
Her insan kanser riski altındadır ancak kötü alışkanlıklardan vazgeçerek, yaşam tarzını değiştirerek kansere yakalanma riskini azaltabilir. Obeziteye dikkat etmek, sigarayı bırakmak, düzenli egzersiz yapmak, alkolü bırakmak gibi adımlar kanseri engellemeye yardımcı olur. Ayrıca ailesel faktörler de kansere sebep olabilir. Ailesinde kanser öyküsü olan kişiler genetik testler yaptırmalı ve risk durumları belirlenmelidir.
Yeni Tedavi Yöntemleri
Kanser tedavisinde teknolojinin ve bilimin ilerlemesiyle yeni tedavi yöntemleri ortaya çıkmıştır. Kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi yöntemlerin yanı sıra hedefli tedaviler ve immünoterapi gibi tedaviler kullanılmaktadır. Genetik incelemeler sonucunda hedeflenebilecek mutasyonlar saptanırsa tedavi sonuçları daha başarılı olabilir.
Kanser, tedavi edilebilen bir